Wat? Hyperpigmentatie kan uit het niets verschijnen - op een dag lig je in de zon, de volgende dag ben je geteisterd door ouderdomsvlekken van elke vorm en grootte. Maar of je nu melasma, zonneschade of donkere vlekken veroorzaakt door puistjes wilt bestrijden, het begrijpen van de oorzaak is uiteindelijk de sleutel tot het voorkomen van pigmentafwijkingen en het kiezen van een effectieve behandeling.

Hyperpigmentatie treedt op wanneer melanine - het pigment dat huid kleur geeft, in bepaalde gebieden overmatig geproduceerd wordt. Dit veroorzaakt plaatselijk donkere vlekken op de huid die lichtbruin tot zwart van kleur zijn en vaak variëren in grootte en vorm. 

Sproeten, ouderdomsvlekken en post-acnevlekken zijn allemaal voorbeelden van hyperpigmentatie. Hoewel het iedereen kan beïnvloeden, wordt het meestal gezien in middeldonkere tot donkere huidteinten mdat de donkere huid meer melanine bevat en daarom hiervoor veel vatbaarder is. Er zijn veel verschillende vormen van hyperpigmentatie, maar voor het grootste deel kunnen ze worden onderverdeeld in drie categorieën.

Hormonaal: Wanneer oestrogeen boven een normaal niveau wordt gebracht, kan dit leiden tot melasma, die grote delen van de huid donkerder maken. Veel vrouwen merken dat tijdens hun zwangerschap of na het starten van de anticonceptiepil donkere vlekken ontstaan. In feite treft het zoveel zwangere vrouwen (tot 90%) dat het in het algemeen 'zwangerschapsmasker' wordt genoemd. Het goede nieuws voor melasma-patiënten is dat de aandoening vaak vanzelf verdwijnt zodra de oestrogeenspiegels zijn gerectificeerd - na de geboorte of na bijvoorbeeld hormonale anticonceptiva. Het slechte nieuws? Het kan van een paar maanden tot een paar jaar duren voordat het verdwijnt.

Post-inflammatoire hyperpigmentatie (PIH) is wat optreedt nadat een puistje of wondje is genezen. Het is in wezen de natuurlijke reactie van de huid op elk letsel waardoor de huid ontstoken raakt. Als de ontsteking afneemt en de laesie begint te genezen, kan de huid vaak te veel melanine produceren waardoor de voorheen beschadigde huid donkerder wordt. PIH zal na verloop van tijd verbeteren (zelfs als het onbehandeld blijft), maar dit kan variëren van 3 maanden tot 3 jaar, afhankelijk van de ernst van de pigmentatie. Over het algemeen geldt dat hoe meer ontstekingen er zijn, hoe duidelijker de PIH zal zijn.

Zon: Dit verwijst meestal naar ouderdomsvlekken (of levervlekken). Deze hyperpigmentatie wordt veroorzaakt door beschadiging door de zon. Ondanks de naam heeft leeftijd niets te maken met de aandoening. Ouderdomsvlekken verschijnen ook niet op hetzelfde moment dat de huid wordt aangetast. Vaak zul je zien dat de schade door de zon die je in de jaren twintig hebt opgebouwd in de jaren 30 of 40 kan verschijnen. Daarom is het belangrijk om iedere dag vanaf jonge leeftijd een zonbeschermer te gebruiken.

Alle gevallen van hyperpigmentatie worden verergerd door blootstelling aan de zon, dus goede zonbescherming is absoluut noodzakelijk!